Читать интересную книгу Прызнанне левага крайняга - Міхась Кацюшэнка

— Хлопцы... Я не маню. Мала людзей, якія любяць вас, як я... 3 вамі я быццам наведваю іншую планету. Радасную, цудоўную. Дык давайце вып’ем за сапраўдных сяброў!

Юрка штурхануў мяне ў бок:

— Буйны чалавек... Загадчык базы. Многія мараць патрымацца за ягоную руку. Не ўсе могуць гэта зрабіць. Але толькі не мы. Ён футбольны фанат. У гэтым наша шчасце...

Мінералаў раптам падхапіўся з месца:

— Рахманчык, у мяне для цябе падарунак. Ледзь не забыў.

Ён вярнуўся праз хвіліну з пачкам відэакасет у руцэ.

— Таможня не глядзела... I сярод іх сустракаюцца неблагія хлопцы, якім хочацца добра жыць... Тут ёсць усё...

Ён паставіў касету.

Дырэктар базы замахаў рукамі:

— Гэта казкі для маленькіх... Давай натуру!

...Дзяўчына выконвала ў кабарэ імклівы танец. Да яе цягнуліся дзесяткі рук з грашыма. Танцоўшчыца не звяртала на іх увагі. Танец яе быў рытмічны, амаль віхурны, тэмп павялічваўся з кожнай хвілінай. Твары наўкол таксама раскачваліся...

Марына раптоўна апынулася побач са мной.

— Дзіўнае ўражанне... Я знаёмая са многімі спартсменамі. Вы адрозніваецеся ад іх... Сама не разумею чым...

Я крыху разгубіўся.

— Бацька хацеў, каб я стаў урачом. Ён хірург. Вядомы ў Маскве...

Марына паціснула плячыма:

— Хто ведае... Можа, бацька бачыў далей, чым вы... Нашы бацькі гэтым і адрозніваюцца...

Юрка тым часам скардзіўся Мінералаву:

— Надакучыла ўсё. Ды і страшна... Асабліва калі адзін. Пачынаеш думаць — навошта ўсё?

— Ды ты кінь... Лепш знайдзі добрую бабу без комплексаў і жыві спакойна. Ты ж яшчэ патрэбны...

— Каму?!

Марына зноў падышла да мяне.

— А вось яго ты не чапай. Хлапчук яшчэ, і нядрэнны,— выкрыкнуў Юрка ёй у твар.

Я адчуў, як чырвань разліваецца на маім твары.

— А ты ягоны татачка,— усміхнулася Марына і адышла.

— Посцілка! — прашыпеў ёй услед Юрка.

Ён быў зусім п'яны. Я пастараўся хутчэй выцягнуць яго на вуліцу. Падумаў — зараз ён успомніць пра Веру. Але размовы пра яе не было. Маўчаў Юрка, маўчаў і я. I вось аднойчы, каля дванаццаці гадзін ночы (я толькі вярнуўся з аэрапорта), пачуўся тэлефонны званок.

— Я не позна званю?.. Вы не забылі мой голас?

Так, гэта яна. Я з цяжкасцю схаваў сваё хваляванне.

— Якія вашы бліжэйшыя планы?

— Заўтра лёгкая трэніроўка, тут, у горадзе, а пасля абеду і да позняга вечара поўная свабода! Мы можам сустрэцца. Прапаную прагулку за горад, напрыклад, у Архангельскае.

Яна згадзілася, а ноччу я чамусьці дрэнна спаў, відаць, стаміўся пасля паездкі, праўда, раней гэта не дзейнічала на мой сон.

Назаўтра пасля трэніроўкі я да бляску адмыў сваю дваццацьчацвёрку, апрануў модную кашулю, новую куртку, якую прывёз з Гановера і ўвесь час саромеўся надзець, пад’ехаў на Шабалаўку. Яна са здзіўленнем агледзела машыну, а потым і мяне, села побач і сказала, што працяглы час званіла, але ўсё было дарэмна, тэлефон маўчаў, яна шкадавала, што не пакінула тады мне свой нумар тэлефона, і аднойчы нават хацела прыйсці на футбольны матч, але пабаялася быць сярод тых дзяўчат, якіх міліцыя адганяе ад нашых аўтобусаў.

На душы ў мяне зрабілася спакойна. Мы правялі цудоўны дзень, а потым паехалі да мяне. Яна гаварыла, седзячы насупраць, што я не сучасны чалавек.

— Чаму? — здзівіўся я і адарваўся ад відэамагнітафона (я спецыяльна для яе паставіў канцэртную праграму).

— Усе маладыя людзі, якія дасягаюць намнога менш, чым дасягнуў ты, занадта самаўпэўненыя.

Я засмяяўся:

— А ў чым мне быць упэўненым? У сабе? Заўтра могуць зламаць альбо гульня не пойдзе. I канец усяму. Колькі такіх хлопцаў я ведаю... Мы патрэбны ўсім, пакуль забіваем, перамагаем, а потым... Быць упэўненым у сабе...

Яна замахала рукамі:

— Вось гэтага не трэба. Баюся расчараваць цябе. Да таго ж у мяне практычна ёсць адзін фрэнд, але ты можаш лічыць, што яго ўжо няма. Калі табе гэта трэба... Але занадта ўпэўненым быць не трэба...

I эта была своеасаблівая перасцярога ад таго, што здарылася потым... Ад яе нечаканых слоў я камянею як тады, у дзяцінстве на пахаванні маці. Святло фар, вочы старога. Яны заўсёды перада мной. Я націскаю па тармазы, але машына ляціць па мокрай шашы...

4

...Раніцой я прачынаюся з жахам — спазніўся на трэніроўку. Але трэніровак няма — я далёка ад таго месца, дзе сёння мая каманда. Нада мной высокая столь, перада мной акно на ўсю сцяну. За ім лес, як на карціне вядомага мастака, не верыцца, што ён і рака сапраўдныя. Граф некалі выбраў месцейка для свайго замка. Я супакойваюся, але сэрца б’ецца занадта часта. Падымаюся, надзяваю спартыўны касцюм, гляджу на гадзіннік — палова сёмай. Дом адпачынку яшчэ спіць спакойным сном. А мяне цягне на той бок ракі, на вузенькую сцежку, якая цягнецца ўздоўж берага. Я не павінен губляць спартыўнай формы, нягледзячы на мае ўцёкі.

Я бягу ўніз і, паступова набіраючы хуткасць, шыбую спачатку ўздоўж англійскага газона, потым — падвесны мост (зноў успамінаю маці — яна любіла, каб я ішоў па мосце наперадзе яе), міма разбуранай старажытнай царквы, сонных дамоў вёскі на шырокім, бясконцым полі (у маленстве мяне цягнула паглядзець, што за яго межамі, але не хапала сіл дайсці). Я люблю бегчы проста так, без выніку, калі можна спакойна назіраць прыроду, адчуваць, як паступова пачынае працаваць кожная мышца твайго цела. А яно з’яўляецца механізмам з неабмежаванымі магчымасцямі, аднак у той жа час даволі тонкі — варта распусціцца, не трэніраваць яго некалькі дзён, як ён адразу прывыкае да спакойнага рэжыму, імгненна псуецца і патрабуецца зноў-такі некалькі дзён, каб натрэніраваць яго. Праўда, я сустракаў шчасліўчыкаў, на спартыўную форму якіх не дзейнічалі ніякія парушэнні рэжыму. Адзін з маіх былых напарнікаў па камандзе Генадзь Мохартаў, па мянушцы Мох, здзіўляў цэлую навуковую брыгаду, якую прывёз у наш горад новы старшы трэнер (гэта было яшчэ задоўга да Фалалеева) Васілевіч. Кожны дзень брыгада пры дапамозе самых сучасных прыбораў з замежнымі надпісамі вывучала фізічныя магчымасці ігракоў. Прыборы дапамагалі таксама кантраляваць асабістае жыццё футбалістаў, яны фіксавалі нават самае нязначнае адхіленне ад рэжыму. Да аднаго Моха брыгада не магла падступіцца як след. Напярэдадні трэніроўкі ён мог добра выпіць (што рабіў даволі часта), але арганізм працаваў як гадзіннік, і прыборы былі бяссілыіымі, у Генадзя нават не падскокваў ціск, ён мог бегчы пасля чарговай перегрузкі, як звычайна. Аднак гэта працягвалася нядоўга, Мох усё-ткі сарваўся, некалькі разоў яго не маглі знайсці перад матчамі (прыкладна як цяпер мяне), ён трапляў у розныя непрыгожыя гісторыі, сутыкаўся з міліцыяй. Цярпенне ў кіраўніцтва каманды скончылася, Моха дыскваліфікавалі. Ен год бадзяўся па стадыёне ў якасці рабочага, потым напісаў пісьмо ў спартыўную газету, у якім даваў абяцанне ніколі не парушаць спартыўны рэжым, не падводзіць таварышаў і родную каманду. Яму дазволілі выступаць у першай лізе, але і там Мох праз некаторы час пачаў парушаць рэжым з новай сілай і цяпер працуе рубшчыкам мяса ва універсаме.

А навуковая брыгада пасля таго, як правяла свае эксперыменты (усё было добра, аднак гульня давала зусім іншыя вынікі, чым паказчыкі электронікі, і мацнейшыя фізічна ігракі на полі аказваліся слабейшымі), кінулася разам са старшым трэнерам вырашаць свае бясконцыя асабістыя праблемы — машыны мяняліся як пальчаткі, паспеўшы праехаць адлегласць ад магазіна да дома, і тут жа прадаваліся людзям з Поўдня. Паездкі за мяжу нагадвалі нападзенне гангстэраў на супермаркеты. Скрыні з апаратурай дома нават не раскрываліся і тут жа аказваліся ў кліентаў. Час ад часу, асабліва пасля заканчэння сезона, нас везлі на базу, дзе давалі магчымасць як салідным людзям набыць дублёнкі, андатравыя шапкі. Брыгада цягнула ўсё, што недабіралі астатнія. Пакуль каманда трымалася ў першай шасцёрцы, гэтага як быццам не заўважалі (я ж да гэтага часу з’ехаў у Маскву), і яна на чале з Васілевічам кінулася ў іншы рэгіён.

Пакрыўджаны, паўп’яны Мох падбягаў пасля матчаў да аўтобуса з былымі напарнікамі па камандзе, жаліўся, што яго, па сутнасці, знішчыла навуковая брыгада разам з трэнерам-драпежнікам.

Лаўлю сябе на думцы, сёння я амаль не звяртаю ўвагі на навакольную прыгажосць, я не знаходжу нават тут спакою і зноў-такі думаю пра тое, ад чаго збег.

Вяртаюся знаёмым шляхам назад, пераходжу падвесны мост (адзначаю пры гэтым, што пульс у мяне нармальны, а ззаду не менш пятнаццаці кіламетраў) і з задавальненнем кідаюся ў сцюдзёную рачную ваду. Наўкруг — ні душы. Цішыня. Раптам знаёмы голас аднекуль зверху;

— Вітаю вас, малады чалавек. Цудоўная ў вас была трэніроўка, ці не так?.. Я ўбачыў, як вы імчалі міма майго дома з хуткасцю кур’ерскага цягніка, а потым я згубіў вас — у пакоі няма, ля англійскага газона таксама. I вось сустрэча. Значыцца, вы адолелі нямала кіламетраў...

На ягоным твары выраз нецярплівасці, а я спакойна абціраюся, мармычу нешта пра тое, што тут выдатнае месца для заняткаў спортам, бяжыцца і дыхаецца надзіва лёгка... Станіслаў Пятровіч робіць выгляд, што яго больш нічога не цікавіць, і пачынае ўжо ў каторы раз расказваць, што гэта невыпадкова, па-першае, сама прырода стварыла непаўторныя ўмовы для работы сэрца і лёгкіх, а, па-другое, графіня спецыяльна высадзіла тут незвычайны парк, у якім пароды рэдкіх траў з усяго свету. Парк да гэтага часу захаваўся, адразу пасля вайны ў замку знаходзіўся лёгачны санаторый, у яго прыязджалі нават кіраўнікі некаторых дзяржаў, у іх гонар над замкам вывешваліся сцягі той ці іншай краіны.