Я паглядзеў на Хэры. Яна вымушана ўсмiхнулася, каб схаваць пазяханне.
- Як там мае справы? - спыталася яна.
- Вельмi добра, - адказаў я. - Думаю, што... лепш i быць не можа.
Я ўсё пазiраў на яе, адчуваючы паколванне ў нiжняй губе. А што, уласна, адбылося? Што гэта значыць? Гэтае цела, з выгляду такое далiкатнае i слабае, нельга знiшчыць? Па сутнасцi, яно складаецца з нiчога? Я стукнуў кулаком па цылiндрычным корпусе мiкраскопа. Мо якi-небудзь дэфект? Мо няма факусiроўкi?.. Не, я ведаў, што апаратура спраўная. Я апусцiўся на ўсе ўзроўнi: клетка, бялковае рэчыва, малекула - усё мела такi самы выгляд, як i на тысячах прэпаратаў, якiя я ўжо бачыў. Але апошнi крок унiз вёў у тупiк.
Я ўзяў у Хэры кроў з вены i разлiў яе ў прабiркi. Аналiзы занялi больш часу, чым я меркаваў, - я ўжо страцiў ранейшы спрыт. Рэакцыi былi нармальныя. Усе. Хiба што...
Я капнуў канцэнтраванай кiслатой на чырвоную пацерку. Кропля задымiлася, стала шэрай, пакрылася налётам бруднай пены. Разлажэнне. Дэнатурацыя. Далей, далей! Я адхiлiўся па новую прабiрку. Калi ж зiрнуў на ранейшую, прабiрка ледзь не вывалiлася з маiх рук.
Пад бруднай пенай на самым дне прабiркi зноў вырастаў цёмна-чырвоны слой. Кроў, спаленая кiслатой, аднаўлялася! Гэта было неверагодна! Гэта было немагчыма!
- Крыс! - пачуў я быццам здалёку. - Крыс, тэлефон!
- Што? А, тэлефон? Дзякую.
Тэлефон мармытаў ужо даўно, але я пачуў яго толькi зараз.
- Кельвiн слухае, - сказаў я ў трубку.
- Гаворыць Снаўт. Я пераключыў лiнiю, i мы ўтрох будзем адначасова слухаць адзiн аднаго.
- Вiтаю вас, доктар Кельвiн, - пачуўся высокi, насавы голас Сарторыуса. Голас гучаў так, нiбыта яго гаспадар узыходзiў на небяспечна гнуткi подыум, пранiзлiва, насцярожана, хоць знешне спакойна.
- I я вiтаю вас, доктар, - адказаў я.
Мне стала смешна, хоць не было нiякай прычыны для смеху. З каго мне, у рэшце рэшт, смяяцца? Я нешта трымаў у руцэ: прабiрку з крывёю. Я страсянуў прабiрку. Кроў ужо згарнулася. Мо ўсё гэта мне здалося? Мо проста падман?
- Я хацеў бы прапанаваць на ваш разгляд некаторыя праблемы, звязаныя з э... фантомамi, - чуў i не чуў я голас Сарторыуса.
Словы з цяжкасцю даходзiлi да маёй свядомасцi. Я абараняўся ад яго голасу, па-ранейшаму пазiраючы на прабiрку са згусткам крывi.
- Назавём iх утварэннем Ф, - хутка падказаў Снаўт.
- Цудоўна.
Пасярод экрана цямнела вертыкальная лiнiя, якая сведчыла, што я прымаў адначасова два каналы - па абодва бакi ад лiнii я павiнен быў бачыць маiх субяседнiкаў. Аднак экран заставаўся цёмным, толькi вузкая светлая палоска вакол яго сведчыла, што апаратура працуе, а перадатчыкi нечым заслонены.
- Кожны з нас правёў розныя даследаваннi... - Зноў ранейшая асцярожлiвасць у гугнявым голасе таго, хто гаварыў. Маўчанне. - Можа, мы спачатку аб'яднаем нашы назiраннi, а затым я мог бы паведамiць, да чаго прыйшоў сам... Мо вы, доктар Кельвiн, пачняце першы...
- Я? - здзiвiўся я.
Раптам я адчуў позiрк Хэры. Я паклаў прабiрку на стол, яна пакацiлася пад штатыў, а я падсунуў нагой трыногу i ўсеўся на яе. Спачатку я хацеў адмовiцца, але нечакана для самога сябе прамовiў:
- Добра. Кароткi абмен думкамi? Добра! Я амаль нiчога не зрабiў, але сказаць магу. Адно мiкраскапiчнае даследаванне i некалькi рэакцый. Мiкрарэакцый. У мяне склалася ўражанне, што...
Да гэтай хвiлiны я не ўяўляў, што буду гаварыць. Толькi зараз я зразумеў.
- Усё ў норме, але гэта камуфляж. Iмiтацыя. У пэўным сэнсе гэта суперкопiя: паўтарэнне больш дакладнае, чым арыгiнал. Гэта азначае, што там, дзе ў чалавека мы сутыкаемся з мяжой структурнай дзялiмасцi, тут мы iдзём далей - тут скарыстаны субатамны будаўнiчы матэрыял!
- Пачакайце. Пачакайце. Як вы гэта разумееце? - дапытваўся Сарторыус.
Снаўт не прамовiў нi слова. А мо гэта яго частае дыханне чулася ў трубцы? Хэры зiрнула ў мой бок. Я быў надта ўзрушаны - апошнiя словы амаль выгукнуў. Супакоiўшыся, я згорбiўся на сваёй нязручнай табурэтцы i заплюшчыў вочы.
- Як гэта выразiць? Першасны элемент нашых арганiзмаў - атамы. Мяркую, што ўтварэннi Ф складаюцца з адзiнак, меншых, чым звычайныя атамы. Значна меншых.
- З мезонаў?.. - падказаў Сарторыус.
Ён зусiм не здзiвiўся.
- Не, не з мезонаў... Мезоны можна было б убачыць. Бо магчымасць апаратуры, якая стаiць тут, у мяне, унiзе, дасягае 10-20 ангстрэм. I ўсё адно не вiдаць. Значыць, не мезоны. Хутчэй за ўсё нейтрыны.
- Як вы гэта сабе ўяўляеце? Бо нейтрынныя кангламераты нетрывалыя...
- Не ведаю. Я не фiзiк. Магчыма, iх стабiлiзуе нейкае сiлавое поле. Я гэтага не ведаю. Ва ўсякiм разе, калi я маю рацыю, то яны складаюцца з часцiц, якiя меншыя за атам прыблiзна ў дзесяць тысяч разоў. Але i гэта яшчэ не ўсё! Калi б малекулы бялку i клеткi мелi будову непасрэдна з "мiкраатамаў", то яны адпаведна былi б меншыя. I крывяныя цельцы, i ферменты, i ўсё. Але i гэта не так. З гэтага вынiкае, што ўсе бялкi, клеткi, ядро клетак - толькi iмiтацыя! На самай справе структура, якая нясе адказнасць за дзеяздольнасць "госця", схавана глыбей.
- Кельвiн! - амаль выгукнуў Снаўт.
Я здзiвiўся i змоўк. Я сказаў: "Госця"?! Так, але Хэры не пачула гэтага. Зрэшты, яна не зразумела б. Хэры глядзела ў iлюмiнатар, падпершы галаву рукой, яе маленькi чысты профiль вымалёўваўся на фоне пурпуровай зоркi. Слухаўка маўчала. Я чуў толькi далёкае дыханне.
- Тут нешта ёсць, - прамармытаў Снаўт.
- Так, мажлiва, - дадаў Сарторыус, - толькi маецца адна закавыка - Акiян складаецца не з гiпатэтычных часцiц, пра якiя гаворыць Кельвiн, а са звычайных.
- Вiдаць, ён можа сiнтэзаваць i такiя, - адзначыў я.
Раптам мяне ахапiла апатыя. Гэта была бясплодная, нiкому не патрэбная размова.
- Але гэта вытлумачвала б незвычайную вынослiвасць, - мармытнуў Снаўт. - I тэмп рэгенерацыi. А мо энергетычная крынiца знаходзiцца нават там, углыбiнi, iм жа не трэба есцi...
- Прашу слова, - прамовiў Сарторыус.
Я не мог яго пераносiць. Калi б ён хоць не выходзiў са сваёй ролi!
- Давайце прааналiзуем пытанне матывацыi. Матывацыi з'яўлення ўтварэнняў Ф. Я ставiў бы пытанне так: а што такое ўтварэннi Ф? Гэта не асобы, не копii пэўных асоб, а матэрыялiзаваная праекцыя тых звестак пра гэтую асобу, якiя маюцца ў нашым мазгу.
Трапнасць вызначэння здзiвiла мяне. Сарторыус хоць i антыпатычны мне, але мае розум.
- Гэта праўда, - уставiў я. - Гэта вытлумачвае нават, чаму з'явiлiся асо... утварэннi менавiта такiя, а не iншыя. Выбраны сама ўстойлiвыя адбiткi з памяцi, найбольш iзаляваныя ад iншых, хоць, вядома, нiводзiн гэткi адбiтак не можа быць цалкам адасоблены, i ў працэсе яго "капiравання" былi, маглi быць захоплены часткi iншых адбiткаў, якiя выпадкова знаходзiлiся побач, таму прышэлец часам выяўляе ведаў больш, чым аўтэнтычная асоба, паўтарэннем якой ён павiнен з'яўляцца...
- Кельвiн! - зноў перапынiў мяне Снаўт.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});