Радаслаў Буслейка, быццам адгадаўшы ягоныя думкi, сказаў, становячыся амаль упрытык:
- Ты не вельмi бяры ўсё да галавы, Клёнiк.
I правай цвёрдай даланёю ўскудлацiў яму валасы.
Тое, што стрэсаператар назваў яго Клёнiкам, назваў так, як звычайна называла Вера, падалося абразаю, найвялiкшай знявагай. "Фалыпывыя людзi. Фалыпывая планета", - зноў з нейкай асалодай падумаў Клён.
Раптам без нiякай аб'явы ўспыхнула святло, вагон крануўся. Пасажыры, адразу забыўшы пра Чалавека з брыльянтавым сэрцам, зручна ўладкавалiся на сваiх месцах, з насцярогай пачалi ўзiрацца ў вокны. Водблiскi ад электрычных лiхтароў, што гарэлi ў тунелi метрапалiтэна, нервова беглi па людскiх тварах. I тут здарылася неспадзяванае - з дзесятак робатаў, з'явiўшыся аднекуль з цемры, пачалi падаць на рэйкi, перагароджваць дарогу электрацягнiку. Чуўся звонкi металiчны ляскат, пранiзлiвае скрыгатанне, Добра, што машынiст даўмеўся адчынiць дзверы вагонаў. Пасажыры, давячы адзiн аднаго, рынулiся на перон. Мiльгалi перакошаныя страхам твары, усюды валялiся згубленыя парасоны, жаночыя туфлiкi. Клён убачыў, як агромнiсты робат жалезнай рукой выцягваў з кабiны машынiста, шпурнуў яго на рэйкi.
- Вера! Клён! Трымайцеся побач! - крыкнуў Буслейка, бегучы па пероне.
- Там робатаў патрушчыла, - задыхана прамовiў Клён, не адводзячы позiрку ад рэек, дзе цямнелiся горы металiчнага друзу.
- Падпалынчыка лесу нельга апраўдваць тым, што ён таксама згарэў, адказаў стрэсаператар i падхапiў Веру Хрысцiнюк, якая, паслiзнуўшыся, ледзь не ўпала.
Па гранiтных звонкiх ступеньках яны беглi ўверх да дзвярэй, на якiх было напiсана: "Выхад у горад". Iх абганялi людзi, часам балюча штурхалi локцямi.
Непадалёку ад дзвярэй стаяла маладая жанчына з грудным дзiцем на руках. Дзiця было закручана ў каляровыя яркiя пялёнкi. Клён, прабягаючы побач, зусiм выпадкова кiнуў позiрк на жанчыну i анямеў - не дзiця трымала яна ў пялёнках, а маршчынiстага вельмi маленькага сiвабародага дзядка. Не дзiцячую соску ўбачыў Клён, а мiнiяцюрную рацыю, у якую дзядок гаварыў нейкiя адрывiстыя рэзкiя словы, пэўна, аддаваў загады.
- Радаслаў! - адчуваючы, як залiвае сэрца жах, закрычаў Клён. - Iмi кiруе карлiк! Яны носяць яго на руках!
Буслейка азiрнуўся, няўцямна паглядзеў на яго, на жанчыну, хацеў нешта сказаць, нешта спытаць, але махнуў рукой i пабег далей. Жанчына ж, пагрозлiва блiснуўшы зялёнымi вачамi, выхапiла з кiшэнi сваёй курткi шпрыц, хацела ўкалоць Клёна. Ён ледзь вывернуўся. "Наркаманка", - зразумеў ён i даў такога драла, што ўмiг перагнаў i Радаслава, i Веру.
Яны выскачылi на вулiцу Нямiгу. Непадалёку, на мосце праз раку Свiслач, гарэў аўтамабiль. Трывожна званiў, грымеў звон кафедральнага праваслаўнага сабора. Старая ў чорным глядзела на сабор, хрысцiлася, прыгаворваючы:
- Сказана ў Святым пiсаннi: "I прыйдзе агонь нябесны. I дом на дом упадзе".
Вера Хрысцiнюк раптам паклала галаву на плячо Радаславу i заплакала.
- Навошта ўсё гэта? - праз слёзы запытала яна.
- Што? - пагладзiў ёй валасы Буслейка.
- Агонь... Дым... Страх... Робаты... Агiдны карлiк з рацыяй... За што, за якiя грахi пакутуем мы, людзi?
- Супакойся, - пераходзячы на "ты", пачаў суцешваць Буслейка.
- Але за што такiя пакуты?
- Я ведаю, - бляднеючы сказаў Клён.
- Ты? - адначасова здзiвiлiся Радаслаў i Вера.
- Я. Гэта расплата за стагоддзi фальшу. Хто кiдае камень уверх, кiдае яго на сваю галаву. Гэта - бунт прыроды, якую чалавецтва заганяла ў трубы, у жалезныя клеткi, у цыстэрны, у колбы i рэактары. Мы жывем на фалынывай планеце. I нават Вялiкая Эра Плюралiзму - толькi маска, пад якой хаваецца фальш.
- Мой ты хлопчык, - усё яшчэ плачучы, пачала цалаваць Вера Клёна.
Ён адварочваўся, моршчыўся.
Раптам яны ўбачылi спартсмена. Гэта быў мужычок гадоў трыццацi пяцi сарака, гладкi, жылiсты, з вясёлым загарэлым тварам. У чырвоным спартыўным касцюме, у беласнежных кедах ён трушком бег па вулiцы i, пэўна ж, нiчога не заўважаў наўкол сябе. Рытмiчна працавала сэрца, спраўна служылi мускулы, прыемна-цёплым ручаём пульсавала па венах i капiлярах кроў.
- Вось падзiвiцеся, - нервова прыкусiў губу Клён. - Гарыць горад, а ён сабе бяжыць, пацее, хоча жыць сто пяцьдзесят гадоў. Дрэва, пушчанскi дуб на адным месцы ўсё жыццё стаiць, а жыве i тысячу, i дзве тысячы гадоў.
Яны, асцярожлiва азiраючыся, пайшлi па Нямiзе, кiруючыся ў бок вулiцы Заслаўскай. Пахла дымам, бензiнам, гарэлай гумай. Каля перакуленага газетнага кiёска валялiся кiпы рознакаляровых часопiсаў, газет. Вецер гартаў старонкi. Блiскучымi вострымi абломкамi было рассыпана вiтрыннае шкло.
"Чаму мяне не сустрэлi ў аэрапорце мама i бацька? - думаў Клён. - Што здарылася? Яны ж павiнны былi ведаць аб нашым прылёце. А можа..." Але ён не дазваляў свайму разгарачанаму ўяўленню iсцi далей слова "можа", сягаць за тую трывожную мяжу, дзе жыве халодная невядомасць, дзе перакочвае свiнцовыя хвалi бязмежны акiян адчаю. "Усё будзе добра, нармальна, - прымушаў сябе думаць ён. - Проста яны не паспелi прыехаць з Чорнага Хутара. Вось зараз павернем на вулiцу Танкавую, а там - i Заслаўская".
З-за рога прадуктовага магазiна выбегла штук пятнаццаць шышкагаловiкаў. Ружовыя твары i ружовыя рукi рэзка кантраставалi з чорнай, мабыць, гумавай вопраткай. Шышкагаловiкi цягнулi панцырны агнямёт, ударылi вогненным струмянём па вокнах магазiна. Шкло гучна лопалася, плавiлася. Некалькi салдат СЦ не спяшаючыся зайшлi ў магазiн, дзе ўжо бушавала полымя, абсалютна не зважаючы на гарачыню, корпалiся там. Нарэшце зноў з'явiлiся на вулiцы i ўсе былi з трафеямi. Хто нёс маткi сасiсак, абкруцiўшыся iмi, хто - галоўку сыра або кардонную скрынку з маслам. У аднаго ў руках блiшчалi дзве бутэлькi гарэлкi. Iм, вядома ж, не патрэбна была нiякая ежа, бо адсутнiчалi страўнiк i апетыт. Але капiiсты заставалiся капiiстамi. Проста на асфальце яны селi ў кружок. Адзiн ружовай рукою зачэрпваў з кардоннай скрынкi як паболей масла, старанна размазваў яго па тварах i па жыватах сваiх таварышаў. Так яны "елi". I тут шышкагаловiкi заўважылi людзей.
- Бяжым! - крыкнула Вера.
Але салдаты СЦ iмгненна ўскочылi на ногi, i пякучы струмень з агнямёта разрэзаў, расплавiў асфальт лiтаральна ў некалькiх сантыметрах перад ёй.
- Спакойна заставаймася на сваiх месцах, iначай яны спаляць нас, як жмут сухой саломы, - сказаў Радаслаў.
Шышкагаловiкi шчыльна абкружылi людзей, пачалi разглядваць iх. Так дзецi разглядваюць незнаёмую цацку.
- Якiя яны страшныя, - прашаптала Вера.
Замест зубоў у роце ў шышкагаловiкаў мелiся вузкiя металiчныя пласцiнкi з мноствам дзiрачак. У iх не было павекаў i броваў, чырвоная скура на шчоках была падобна на кракадзiлавую, вiднелася ўсяго адна наздрына, i тая на самым кончыку тоўстага кароткага носа.
Шышкагаловiк, якi трымаў у руках скрынку з маслам, пастаяў-пастаяў i раптам плюхнуў жменю масла проста ў твар Клёну, пачаў размазваць.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});