- Таму ты запалiла святло? - спытаўся я, з цяжкасцю прамаўляючы гэтыя словы.
- Так. Але нiчога не атрымалася, бо я шукала ў сабе, ведаеш... iх - нешта зусiм iншае, я проста вар'яцела, павер мне! Часам мне здавалася, што пад скурай у мяне няма цела, што ўнутры ў мяне штосьцi такое... што я... што я толькi абалонка. Каб падмануць цябе. Разумееш?
- Разумею.
- Калi ноччу ляжыш без сну, да чаго толькi не дадумаешся! Да сама неверагодных рэчаў, ты ж i сам ведаеш...
- Ведаю...
- Але я адчувала сваё сэрца i памятала, што ты зрабiў аналiз маёй крывi. Якая ў мяне кроў, скажы, скажы праўду. Цяпер жа ты гэта можаш.
- Такая, як i ў мяне.
- Праўда?
- Клянуся.
- Што гэта азначае? Я пасля думала, мо гэта схавана недзе ўва мне, што яно... магчыма, вельмi маленькае. Але я не ведала дзе. Зараз я думаю, мо ў рэшце рэшт гэта была хiтрасць з майго боку, бо я вельмi баялася таго, што хацела зрабiць, i шукала iншага выйсця. Але, Крыс, калi ў мяне такая ж кроў... калi ўсё так, як ты гаворыш, тады... Не, гэта немагчыма. Бо тады я памерла б, праўда? Значыць, нешта ўсё-такi ёсць, але дзе? Мо ў галаве? Але ж я думаю зусiм нармальна... i нiчога не ведаю... калi б я гэтым думала, то павiнна была б адразу ўсё ведаць i не кахаць цябе, толькi рабiць выгляд i разумець, што раблю выгляд... Крыс, скажы мне, калi ласка, усё, што ты ведаеш, мо ўдасца хоць нешта зрабiць?
- Што iменна?
Хэры маўчала.
- Ты хочаш памерцi?
- Бадай што так.
Наступiла цiшыня. Хэры сядзела, скурчыўшыся, ля маiх ног. Я разглядваў залу, белую эмаль абсталявання, рассыпаныя блiскучыя iнструменты, нiбыта шукаў штосьцi вельмi патрэбнае i не мог адшукаць.
- Хэры, можна i мне сказаць?
Яна чакала.
- Так, праўда, ты не зусiм такая, як я. Але гэта не азначае, што ты горшая за мяне. Наадварот. Можаш думаць, што хочаш, але дзякуючы гэтаму... ты не памерла.
Нейкая дзiцячая, бездапаможная ўсмешка з'явiлася ў яе на твары.
- Я... несмяротная?
- Не ведаю. Ва ўсякiм разе ты не такая смяротная, як я.
- Як страшна, - прашаптала Хэры.
- Мо не так страшна, як табе здаецца.
- Але ты мне не надта зайздросцiш.
- Хэры, гэта хутчэй пытанне... аб тваiм прызначэннi, я так назваў бы гэта. Ведаеш, тут, на Станцыi, тваё прызначэнне ўрэшце гэткае ж невядомае, як i маё, як i кожнага з нас. Тыя будуць працягваць эксперымент Гiбарыяна, i можа адбыцца ўсё...
- Або нiчога.
- Або нiчога, i павер, я згадзiўся б, каб нiчога не адбылося, нават не таму, што баюся (хоць страх, бадай, i адыгрывае пэўную ролю), а таму, што гэта нiчога не дасць. Вось тое адзiнае, у чым я перакананы.
- Нiчога не дасць? Чаму? З-за... Акiяна?
Хэры сцепанулася ад агiды.
- Так. З-за кантакту. Думаю, што, па сутнасцi, усё вельмi проста. Кантакт азначае абмен нейкiм вопытам, паняццямi, ва ўсякiм разе вынiкамi, нейкiмi высновамi, а калi нiчога для абмену няма? Калi слон - не вялiзная бактэрыя, то i Акiян не можа быць вялiзным мозгам. З абодвух бакоў, вядома, могуць адбывацца пэўныя дзеяннi. У вынiку аднаго з iх я зараз бачу цябе i стараюся растлумачыць табе, што ты мне даражэйшая, чым дванаццаць гадоў жыцця, аддадзенага планеце Салярыс, я хачу знаходзiцца з табой i надалей. Мо тваё з'яўленне павiнна было стаць пакараннем, мо шчасцем, а мо толькi мiкраскапiчным даследаваннем. Доказам дружбы, злосным ударам, здзекам? Мо ўсiм гэтым адначасова альбо, што больш верагодна, - нечым зусiм iншым. Але ў рэшце рэшт нас не датычаць задумкi нашых бацькоў, якiя зусiм не падобныя мiж сабою. Ты можаш сказаць, што ад iх задумак залежыць наша будучыня, i я пагаджуся з табой. Але я не магу прадбачыць будучыню. Гэтаксама, як i ты. Я нават не магу сцвярджаць, што буду кахаць цябе заўсёды. Калi ўжо гэтулькi здарылася, то можа адбыцца ўсё, што хочаш. Мо заўтра я ператваруся ў зялёную медузу? Тут мы бяссiльныя. Але пакуль можам, мы будзем разам. А гэта не так мала.
- Паслухай, - сказала Хэры. - Я хачу спытацца. Я... я... вельмi падобная на яе?
- Была вельмi падобная, - адказаў я, - а цяпер не ведаю.
- Што?
Хэры ўстала. Яна пазiрала на мяне шырока расплюшчанымi вачыма.
- Ты яе ўжо засланiла.
- I ты перакананы, што ты не яе, а мяне кахаеш? Мяне?..
- Так. Менавiта цябе. Не ведаю, баюся, што, калi б ты сапраўды была ёю, я не мог бы цябе кахаць.
- Чаму?
- Бо я паступiў несправядлiва...
- У адносiнах да яе?..
- Так. Калi мы былi...
- Не трэба...
- Чаму?
- Я хачу, каб ты ведаў, што я - гэта не яна.
РАЗМОВА
Пасля абеду наступнага дня я знайшоў на стале ля акна запiску Снаўта. Ён паведамляў, што Сарторыус перапынiў працу над анiгiлятарам, каб апошнi раз выпрабаваць уздзеянне жорсткага выпраменьвання на Акiян.
- Каханая, - сказаў я, - мне трэба схадзiць да Снаўта.
Чырвоная зорка гарэла ў шкле i дзялiла пакой на дзве часткi. Мы знаходзiлiся ў блакiтным ценi. За мяжой ценю ўсё здавалася медным, i, вiдаць, калi б кнiга ўпала з палiцы, яна зазвiнела б.
- Гаворка пра эксперымент. Я толькi не разумею, як лепш. Ведаеш, я хацеў бы... - я змоўк.
- Не апраўдвайся, Крыс. Я вельмi хацела б... Хiба толькi не доўга?..
- Гэта зойме пэўны час, - адказаў я. - Паслухай, а мо ты пойдзеш са мной i пачакаеш мяне ў калiдоры?
- Добра. А калi я не вытрымаю?
- Што з табой, уласна, адбываецца? - спытаўся я i адразу ж дадаў: - Я пытаюся не з цiкавасцi, вядома, але, магчыма, калi разбярэшся, ты з гэтым i сама справiшся.
- Я баюся, - адказала Хэры i збялела. - Я не магу табе сказаць, чаго я баюся, нават не баюся, а проста раствараюся. Апошнiм часам я адчуваю гэткi сорам... Як табе растлумачыць... А пасля ўжо нiчога, пуста. Таму я думала, што я хворая... - Хэры здрыганулася.
Апошнiя словы яна прамовiла ледзь чутна.
- Мо такое адбываецца толькi тут, на гэтай чортавай Станцыi, - прамовiў я. - Я пастараюся зрабiць усё, каб мы як мага хутчэй пакiнулi яе.
- Ты лiчыш, гэта мажлiва? - Хэры шырока расплюшчыла вочы.
- Цалкам. Зрэшты, я ж не прыкуты... Дарэчы, трэба спачатку дамовiцца са Снаўтам, а там паглядзiм. Як ты думаеш, колькi ты можаш быць адна?
- Хто яго ведае... - апусцiўшы галаву, паволi пачала Хэры. - Калi я буду чуць твой голас, то, бадай, спраўлюся.
- Я хачу, каб ты не слухала, пра што мы гаворым. Я не маю нiякiх сакрэтаў, але я не ведаю, не магу ведаць, што скажа Снаўт.
- Не працягвай. Я разумею. Добра. Я буду стаяць так, каб чуць толькi твой голас. Больш мне нiчога не трэба.
- Зараз я пазваню яму з лабараторыi. Я не буду зачыняць дзвярэй.
Хэры кiўнула. Я прайшоў праз сцяну чырвоных сонечных промняў у калiдор, якi, нягледзячы на штучнае асвятленне, здаваўся амаль чорным. Дзверы малой лабараторыi былi адчынены. Люстраныя рэшткi сасуда Дзюара, якiя ляжалi на падлозе каля вялiзных ёмiстасцей з вадкiм кiслародам, усё яшчэ нагадвалi пра начное здарэнне. Засвяцiўся маленькi экран. Калi я зняў трубку i набраў нумар радыёстанцыi, блакiтная занавеска, якая знутры закрывала матавае шкло, рассунулася, i Снаўт, нагнуўшыся з высокага крэсла, зiрнуў мне проста ў вочы.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});